ସନାତନ ଧର୍ମରେ ପ୍ରତି ମାସର ବିଶେଷ ମହତ୍ତ୍ୱ ରହିଛି। ସେହିଭଳି ଆଶ୍ୱିନ ମାସର ମଧ୍ୟ ବିଶେଷ ମହତ୍ତ୍ୱ ରହିଛି । ହିନ୍ଦୁ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ଅନୁଯାୟୀ ବର୍ଷର ସପ୍ତମ ମାସକୁ ଆଶ୍ୱିନ ମାସ କୁହାଯାଏ । ଭଗବାନ ଏବଂ ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କ ଉପାସନା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଏହି ମାସ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ । ଏଥିସହିତ ଆଶ୍ୱିନ ମାସକୁ ଦାନ ଧର୍ମ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ମହତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ଆଶ୍ୱିନ ମାସ ମା ଦୁର୍ଗା ପାଇଁ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ । ଏହି ମାସଠାରୁ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ପ୍ରକୋପ ଧୀରେ ଧୀରେ ଦୁର୍ବଳ ହେବାକୁ ଲାଗିଲେ । ଏହି ମାସରେ ଶୁଭ କାମ କରିବା ମଧ୍ୟ ନିଷେଧ । କାରଣ ମଳମାସ ସମୟରେ ଶୁଭ କାର୍ଯ୍ୟ ଯେପରିକି ବିବାହ, ବ୍ରତ, ଗୃହ ପ୍ରବେଶ ଭଳି କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଏ ନାହିଁ ।
ଚଳିତ ବର୍ଷ ଆଶ୍ୱିନ ମାସ ୧୧ ସେପ୍ଟେମ୍ବରରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ୯ ଅକ୍ଟୋବର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚାଲିବ। କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଚଳିତ ମାସରେ କିଛି ବିଶେଷ ସତର୍କତା ଅବଲମ୍ବନ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ। ଆଶ୍ୱିନ ମାସକୁ ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି । କୃଷ୍ଣ ପକ୍ଷକୁ ପିତୃ ପକ୍ଷ କୁହାଯାଏ । ଏଥିରେ ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କ ଆତ୍ମା ଶାନ୍ତି ପାଇଁ ପ୍ରାର୍ଥନା କରାଯାଏ। ଦ୍ୱିତୀୟଟି ହେଉଛି ଶୁକ୍ଲ ପକ୍ଷ ଯେଉଁଦିନ ଠାରୁ ନବରାତ୍ରୀ ଉପବାସ ରଖାଯାଏ । ଏହାକୁ ଶାରଦୀୟ ନବରାତ୍ରୀ କୁହାଯାଏ । ଏହି ମାସରେ ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦ ଏବଂ ଦେବୀଙ୍କ କୃପା ଉପଲବ୍ଧ କରାଯାଏ । କୁହାଯାଏ ଏହି ଦିନ ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦ ସହିତ ଜୀବନରେ ଚାଲିଥିବା ସମସ୍ୟାଗୁଡିକ ଦୂର ହୋଇଯାଏ ଏବଂ ମା ଦୁର୍ଗାଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦ ସହି ଆବଶ୍ୟକୀୟ ଫଳାଫଳ ପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ । ଏଥର ପିତୃ ପକ୍ଷ ୧୦ ରୁ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୫ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପାଳନ କରାଯିବ। ଏହା ପରେ ୨୬ ସେପ୍ଟେମ୍ବରରୁ ନବରାତ୍ରୀ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ୪ ଅକ୍ଟୋବରରେ ଶେଷ ହେବ।
ଆଶ୍ୱିନ ମାସରେ କେଉଁ ଜିନିଷ ପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ଦେବା ଜାଣନ୍ତୁ ?
ଆଶ୍ୱିନ ମାସରେ କିଛି ଜିନିଷର ଯତ୍ନ ନେବା ଉଚିତ୍ । ଏହି ମାସରେ କ୍ଷୀର ବ୍ୟବହାର କରିବା ଉଚିତ ନୁହେ । ପିତା ବା ତିକ୍ତ ଜିନିଷ ଖାଇବା ଠାରୁ ଦୂରେଇ ରୁହନ୍ତୁ । ଶରୀରକୁ ଏହି ମାସରେ ଘୋଡାଇ ରଖନ୍ତୁ । ଆଶ୍ୱିନରେ ବାଇଗଣ, ମୂଳା, ମସୁର ଓ ଚଣା ଡାଲି ଇତ୍ୟାଦି ଖାଇବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ । ପିଆଜ-ରସୁଣ କିମ୍ବା ଆମିଷ ଖାଦ୍ୟ ବଦଳରେ ସାକାହାରୀ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେବା ଉଚିତ୍ । ମାଂସ କିମ୍ବା ମଦ୍ୟପାନରୁ ମଧ୍ୟ ଦୂରେଇ ରୁହନ୍ତୁ ।
ଆଶ୍ୱିନ ମାସରେ କିପରି ପୂଜା କରିବେ ?
ଏହି ମାସରେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ପୂଜା କରିବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଲାଭଦାୟକ । ପ୍ରଥମେ କୃଷ୍ଣ ପକ୍ଷରେ ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କୁ ପୂଜା କରିବା ଉଚିତ । ପୌରାଣିକ ବିଶ୍ୱାସ ଅନୁଯାୟୀ, ଆଶ୍ୱିନ ମାସରେ ଦାନ ଧର୍ମ କଲେ ଦୁଇ ଗୁଣ ପୁଣ୍ୟ ଫଳ ପ୍ରାପ୍ତି ହୋଇଥାଏ । ଦାନ ଧର୍ମ ଦ୍ୱାରା ଗ୍ରହମାନଙ୍କର ଶୁଭ ପ୍ରଭାବ ପଡିଥାଏ ଏବଂ ଦେବାଦେବୀଙ୍କ କୃପା ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ । ଏହା ଦ୍ୱାରା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ସୁଖ, ଶାନ୍ତି, ଐଶ୍ୱର୍ଯ୍ୟ, ବୈଭବ ଆଦି ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ । ଏଥିସହିତ ଶୁକ୍ଲ ପକ୍ଷରେ ଦଶଭୁଜା ଦେବୀଙ୍କୁ ପୂଜା କରନ୍ତୁ। ସନାତନ ଧର୍ମରେ ଆଶ୍ୱିନ ମାସକୁ ବହୁତ ପବିତ୍ର ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ପୌରାଣିକ କଥା ଅନୁଯାୟୀ, ଆଶ୍ୱିନ ମାସରେ ମନକୁ ଶାନ୍ତ ରଖିବାକୁ ପ୍ରୟାସ କରିବା ଉଚିତ । ମନରେ କୌଣସି ପ୍ରକାର ଇର୍ଷା ଭାବ, ଅହଂକାର, କ୍ରୋଧ, ଲୋଭ ରଖିବା କଥା ନୁହେଁ । ଏହାସବୁ ତାମସିକ ଗୁଣ । ମନରୁ ନକାରାତ୍ମକ ବିଚାର ତ୍ୟାଗ କରି ସକାରାତ୍ମକ ଶକ୍ତିର ସଞ୍ଚାର ପାଇଁ ପ୍ରୟାସ କରିବା ଉଚିତ । ଆଶ୍ୱିନ ମାସରେ ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କୁ ପୂଜା କଲେ ବିଶେଷ ଫଳ ପ୍ରାପ୍ତି ହୋଇଥାଏ ।